Woordenboeken

Stambomen

Wat is een schepen: (Terry van Erp)

Wat is een schepen, mogelijk gemaakt door: Genealogie van Erp

Door | Terry van Erp
Start project | Maart 1996
Laatste update | January 2019
Aantal pagina's | 1
Update van de oude website | Genealogie van Erp

Wat is een Schepen

Het woord 'schepen' is ontstaan uit het Middeleeuwse Nederlandse woord sceppen. Een lid (ambtenaar) van een college oordeelvoorstellers, oordeelvinders wat tot hun taak diende op rechtzittingen van het volksgerecht.
Dit oordeelvoorstel werd bevestigd door verplicht de aanwezige volksgenoten. Later verviel de verplichte bijwoning (dingplicht) door de volksgenoten bij een rechtzitting en stelde het college van schepenen dit vast.
In Nederland van de middeleeuwen tot circa 1795.

Een schepen (meervoud schepenen; Frans: échevin, Duits: Schöffe, Luxemburgs: Schäfferot) is een openbaar bestuurder op plaatselijk niveau in Nederland en België.
De term is nog steeds in gebruik voor bestuurders binnen een Belgische gemeente.
Deze functie is vergelijkbaar met die van een wethouder in Nederland, met dien verstande dat zij ook gemeenteraadslid zijn en mogen stemmen over hun eigen voorstellen.
Alle verhoudingen in acht genomen is de functie te vergelijken met de functie van minister in de federale of gewestelijke politiek. De schepen maakt deel uit van het college van burgemeester en schepenen. In een gemeente wordt tevens een eerste schepen aangewezen, deze schepen is dan de plaatsvervanger van de burgemeester tijdens diens afwezigheid (tenzij lokaal anders werd beslist).

De schepen was een lid (ambtenaar) van een college van oordeelvoorstellers (oordeelvinders) die op rechtszittingen van het volksgerecht (ding) hun oordeel uitspraken.
Dit oordeelvoorstel werd al dan niet bevestigd door verplicht aanwezige volksgenoten. Het proces van waarheidsvinding was gebaseerd op wat de partij van de klagers en die van de aangeklaagden verklaarden en op wat volgens rechtsgewoonte de norm was. De rechters die uit deze feiten het recht 'vonden' ('vonnis') schiepen het recht. Uit het oud-saksisch woord 'skeppian' ontstond het begrip schepen.
Later verviel de verplichte bijwoning (dingplicht) door de volksgenoten bij een rechtszitting en stelde het college van schepenen, de schepenbank, het oordeel vast.

Aangezien er geen scheiding der machten was, hadden de schepenen meestal ook bestuurlijke taken.

In de Nederlanden en omliggende landen kende men schepenen en schepenbanken in deze vorm tot einde van het ancien régime (ca. 1795).

Na de Franse tijd werd de term schepen gereserveerd voor lokale bestuurders, terwijl de rechtspraak onafhankelijk werd. In Nederland kreeg de overeenkomstige bestuurlijke functie de naam assessor en later wethouder.

Zie ook Schepenbank